Restrukturyzacja przedsiębiorstwa stanowi szerokie pojęcie, stosowane w wielu przypadkach, dotyczących reorganizacji działalności spółki bądź zmian w aktywach lub pasywach przedsiębiorstwa. W podejściu prawnym, postępowanie restrukturyzacyjne, regulowane ustawą Prawo restrukturyzacyjne z dnia 15 maja 2015 r. (Dz. U. z 2022 r., poz. 2309) polega na uniknięciu ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa. Pojęcie restrukturyzacji w zakresie cen transferowych nie stanowi jednak odzwierciedlenia definicji zawartej w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Pojęcie restrukturyzacji na gruncie cen transferowych zdefiniowane zostało w ramach Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 roku w sprawie cen transferowych. Określeniu znaczenia pojęcia restrukturyzacji oraz implikacji znaczenia pojęcia restrukturyzacji w zakresie cen transferowych poświęcono rozdział IV wskazanego rozporządzenia.
Zgodnie z §2 pkt. 1 Rozporządzenia, o restrukturyzacji w zakresie cen transferowych mówić należy, kiedy obie wskazane w rozporządzeniu przesłanki zostaną spełnione, tj. kiedy reorganizacja dokonana pomiędzy podmiotami powiązanymi dotyczy istotnej zmiany relacji handlowych lub finansowych oraz jeśli w wyniku transferu między podmiotami powiązanymi funkcji, aktywów bądź ryzyk prognozowany z racji przeniesienia średnioroczny wynik finansowy podatnika (EBIT) w trzyletnim okresie po przeniesieniu uległby zmianie (wzrost bądź spadek) o min. 20% przewidywanego średniorocznego EBIT w analogicznym okresie, gdyby nie dokonano takiego przeniesienia między podmiotami powiązanymi. W kwestii podatnika pozostaje zatem ocena, czy w wyniku danego przeniesienia funkcji, aktywów bądź ryzyka na podmiot powiązany, spełnione zostają obie powyższe przesłanki, jeśli wartość restrukturyzacji określona została powyżej progów dokumentacyjnych.
Celem zachowania należytej staranności, należy dokonać kalkulacji zmiany wskaźnika EBIT w trzyletnim okresie, opierając się na danych prognozowanych w oparciu o wiarygodne założenia. Jeśli w wyniku dokonanych obliczeń, wartość zmiany średniorocznego EBIT będzie wyższe niż 20% oraz w ramach transakcji zaobserwowano istotne zmiany relacji handlowych/finansowych między podmiotami, w takim przypadku podmiot zobowiązany jest do sporządzenia dokumentacji takiej restrukturyzacji.
Dokumentacja transakcji restrukturyzacji różni się od standardowej lokalnej dokumentacji cen transferowych. Ustawodawca obliguje podatników, którzy dokonują takich transakcji do zawarcia dodatkowych elementów, niewymaganych w procesie przygotowywania local file dla pozostałych transakcji. Przede wszystkim, w ramach dokumentowania transakcji restrukturyzacji, uwzględnić należy poniższe elementy:
- zasadność stosowania i wysokości wynagrodzenia w ramach restrukturyzacji;
- identyfikacja relacji między podmiotami przed i po restrukturyzacji, w tym:
- ustalenie faktycznych transakcji objętych restrukturyzacją oraz podziału funkcji, aktywów i ryzyk między podmiotami powiązanymi przed i po restrukturyzacji oraz faktycznej zdolności
do wykonywania przydzielonych w ramach restrukturyzacji funkcji, angażowania aktywów
oraz ponoszenia określonych restrukturyzacją ryzyk; - analiza czynników gospodarczych, determinujących dokonanie restrukturyzacji oraz określenie oczekiwanych korzyści, przede wszystkim wskazując efekty synergii;
- analizę realistycznych alternatyw dla przeprowadzenia transakcji restrukturyzacji.
- określenie skutków podatkowych transakcji restrukturyzacji;
- opis zmian potencjału do generowania zysku poprzez realizację transakcji.
Ujęcie dodatkowych elementów w ramach dokumentacji restrukturyzacji pozwala na dokładniejsze określenie, czy warunki zastosowane w ramach transakcji zostały ustalone na poziomie uzasadniającym przeniesienie funkcji, aktywów bądź ryzyk między podmiotami powiązanymi.
Restrukturyzacja na gruncie cen transferowych stanowi zagadnienie dość płynne; najważniejsze kryterium identyfikacji transakcji między podmiotami powiązanymi jako transakcję restrukturyzacji, które wskazuje na istotną zmianę relacji handlowych lub finansowych, interpretowane może być dość szeroko, a katalog transakcji, wypełniających definicję restrukturyzacji na gruncie TP pozostaje otwarty. W ramach analizy, czy daną transakcję należy uznać za transakcję restrukturyzacji, należy posiłkować się aktualnym stanem prawnym i stanem orzecznictwa,
a także warto również korzystać z rekomendacji Forum Cen Transferowych oraz Wytycznych OECD, które co prawda nie stanowią źródeł prawa, natomiast zawierają wiele przydatnych wskazówek, umożliwiających odpowiednią identyfikację transakcji na gruncie cen transferowych.
