Fundacja rodzinna, jako narzędzie sukcesji majątkowej, zyskuje coraz większą popularność w Polsce. W procesie jej zakładania istotnym etapem jest wniesienie majątku, który ma służyć realizacji celów fundacji oraz zabezpieczeniu interesów fundatora i beneficjentów. Jednym z kluczowych dylematów, przed którym stają fundatorzy, jest wybór najbardziej optymalnej formy przekazania majątku – w szczególności nieruchomości.
W analizowanym przykładzie osoba fizyczna, będąca fundatorem i potencjalnym beneficjentem fundacji, rozważa przekazanie nieruchomości będącej jej własnością od ponad 5 lat. Do wyboru ma dwie możliwości: sprzedaż nieruchomości fundacji rodzinnej lub wniesienie jej jako wkład na pokrycie funduszu założycielskiego. W niniejszym artykule przeanalizujemy skutki podatkowe obu tych rozwiązań, biorąc pod uwagę przepisy dotyczące podatków dochodowych, podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).
Celem analizy jest pomoc fundatorom w podejmowaniu świadomych decyzji, które pozwolą na minimalizację obciążeń podatkowych, przy jednoczesnym zachowaniu zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
| Podatek | Sprzedaż nieruchomości | Wniesienie nieruchomości |
| CIT | Fundacja rodzinna może prowadzić dopuszczalną działalność między innymi w przypadku nabywania mienia i taka działalność będzie korzystać ze zwolnienia w CIT pod warunkiem, że mienie nie zostało nabyte celem jego sprzedaży. (art. 6 ust. 1 pkt 25 CIT w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 FR)
Pomimo podmiotowego zwolnienia, fundacja rodzinna jest opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym m.in. z tytułu ukrytych zysków będących świadczeniami na rzecz beneficjentów i osób z nimi powiązanymi (art. 24q ust. 1 pkt 3). Zgodnie z art. 24q ust. 1a pkt 4, świadczeniem w postaci ukrytych zysków jest różnica między wartością rynkową transakcji a ustaloną ceną transakcji między beneficjentem, fundatorem, bądź podmiotem powiązanym ze stroną transakcji. Jeżeli cena transakcji będzie odbiegać od wartości rynkowej, różnica będzie stanowić podstawę opodatkowania ryczałtowym podatkiem w wysokości 15%. W przypadku, gdy wartość transakcji będzie rynkowa (ustalona zgodnie z art. 11c CIT), zobowiązanie podatkowe nie wystąpi. Należy wskazać, że fundacja będzie zobowiązana uiścić 15% podatku od mienia w związku z jej rozwiązaniem (art. 24q ust. 1 pkt 2 CIT) Należy stwierdzić, że fundacja będzie zobowiązana uiścić 15% podatku CIT w związku z nabyciem nieruchomości od podmiotu powiązanego. Zobowiązanie, jeżeli cenę transakcji ustalono zgodnie z art. 11c CIT, powstanie dopiero w momencie rozwiązania fundacji rodzinnej. Jeżeli ustalona wartość transakcji nie jest rynkowa, fundacja dodatkowo będzie zobowiązana zapłacić 15% podatku od różnicy pomiędzy wartością rynkową a ceną transakcji. |
Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej nie generuje skutków podatkowych w CIT ze względu na zwolnienie podmiotowe z podatku dochodowego (art. 6 ust. 1 pkt 25 CIT)
Przy wniesieniu nieruchomości istotne jest określenie jej wartości podatkowej Obowiązek podatkowy wystąpi w związku z rozwiązaniem fundacji (art. 24q ust. 1 pkt 2 CIT), niemniej, podczas rozwiązania fundacji rodzinnej przychód odpowiadający wartości mienia należy pomniejszyć o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora (art. 24q ust. 3 CIT)
Należy stwierdzić, że wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej przez fundatora jest na gruncie CIT neutralne podatkowo
Wypłata świadczeń na rzecz beneficjenta będzie wiązać się z ich opodatkowaniem w wysokości 15%. |
| PIT | W związku z faktem, że nieruchomość stanowi własność fundatora nieprzerwanie przez okres 5 lat, nie wystąpi obowiązek podatkowy w PIT (art. 10 ust. 1 pkt 8 PIT)
Należy stwierdzić, że sprzedaż nieruchomości będzie zwolniona z PIT. |
Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej nie wiąże się z powstaniem przychodu po stronie fundatora, zatem należy stwierdzić, że na gruncie PIT czynność ta będzie neutralna.
Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna z dnia 20 maja 2024 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.397.2024.1. JK2) |
| VAT | Sprzedaż nieruchomości korzysta ze zwolnienia w podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10. | Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej nie generuje skutków podatkowych na gruncie VAT, pod warunkiem, że nie w momencie jej nabycia nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. |
| PCC | Sprzedaż nieruchomości jest opodatkowana PCC na mocy art. 1 ust. 1 pkt 1 PCC.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) PCC, stawka podatku wyniesie 2% od wartości rynkowej nieruchomości. |
Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej nie generuje skutków podatkowych na gruncie PCC |
