W dniu 14 listopada 2018 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa CIT). Zmiany wprowadzone ustawą dotyczą transakcji kontrolowanych realizowanych od 1 stycznia 2019 roku i ze względu na swój znaczący zakres stanowią kolejne wyzwanie dla podatników, którzy zobowiązani są stosować dla lat podatkowych od 2016 do 2019 aż trzy różne brzmienia przepisów dotyczących cen transferowych.
Wśród najnowszych zmian, obowiązujących od 2019 roku, należy wskazać w szczególności wprowadzenie progów wartościowych, uniezależnionych ponownie od wysokości przychodów osiągniętych przez podatnika, po przekroczeniu których podatnicy zobligowani są do sporządzenia dokumentacji cen transferowych, oraz wydłużenie terminów sporządzania dokumentacji do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego, przy jednoczesnym rozszerzeniu zakresu składanego oświadczenia. Do istotnych zmian należy wprowadzenie zwolnień z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych po spełnieniu określonych w ustawie kryteriów oraz uproszczonych zasad rozliczeń (safe harbours) w zakresie usług o niskiej wartości dodanej oraz pożyczek. Doprecyzowano ponadto kilka niejasnych dotychczas zagadnień dotyczących dokumentacji master file. Uregulowano również kwestię kar za niewypełnienie obowiązków związanych z cenami transferowymi, które mogą wynieść w 2019 roku maksymalnie nawet 21.600.000 PLN.
Poniżej prezentujemy wybrane zagadnienia zawarte w znowelizowanych przepisach. Tematyce zwolnień z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych oraz uproszczonym zasadom rozliczeń (safe harbours) poświęcimy osobne publikacje.
Odrębny rozdział w ustawie dotyczący cen transferowych
Jedną z podstawowych zmian wprowadzonych nowelizacją jest przeniesienie przepisów dotyczących cen transferowych do nowoutworzonych rozdziałów, rozdziału 1A w przypadku ustawy CIT oraz 4B w przypadku ustawy PIT. Dużym uproszczeniem jest też wprowadzenie w art. 11a objaśnień wyrażeń ustawowych, gdzie można odnaleźć m. in. definicję ceny transferowej czy też transakcji kontrolowanej. Wprowadzona definicja transakcji kontrolowanej zastąpiła dotychczas wykorzystywane pojęcie „transakcji oraz innego zdarzenia jednego rodzaju”, które poprzez brak klarownej definicji, budziło wiele wątpliwości. Zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 6 oraz definicją tam zawartą transakcja kontrolowana oznacza identyfikowanie na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań. Należy zwrócić uwagę, iż pojęcie transakcji kontrolowanej odnosi się do wszelkich działań gospodarczych, o charakterze handlowym, usługowym, kapitałowym oraz finansowym.
Zmiana progów dla dokumentacji lokalnej
Nowelizacja ustawy diametralnie zmienia kryteria obligujące do sporządzenia dokumentacji lokalnej. Ustawodawca zrezygnował z wyznaczania progu dokumentacyjnego ustalanego na podstawie przychodów podatnika w rozumieniu przepisów o rachunkowości na rzecz progu wartościowego odnoszącego się do transakcji. Szczegóły przedstawiono w poniższej tabeli.
| Lp. | Wartość [PLN] | Rodzaj transakcji |
| 1. | 10 000 000,00 | towarowa |
| 2. | 10 000 000,00 | finansowa |
| 3. | 2 000 000,00 | usługowa |
| 4. | 2 000 000,00 | inne niż określone w pkt 1-3 |
Przy czym należy pamiętać o sumowaniu wartości transakcji o charakterze jednorodnym. Należy również zwrócić uwagę, iż została uregulowana dotychczas sporna kwestia dotycząca określenia wartości transakcji w kwocie brutto czy netto. Zgodnie z art. 11k ust. 2 „lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza…”.
Zmiana progów dla dokumentacji grupowej
Nowelizacja w znaczący sposób zmieniła również obowiązujące do końca 2018 roku przepisy dotyczący dokumentacji grupowej cen transferowych tzw. master file. Obowiązkiem zostały objęte podmioty powiązane wchodzące w skład grupy kapitałowej, której konsolidacja odbywa się za pomocą metody pełnej lub proporcjonalnej. Próg obligujący do sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych został ustanowiony na poziomie 200.000.000,00 PLN. W momencie, gdy skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w walucie innej niż złoty polski, wartości przelicza się na złote zgodnie z kursem średnim ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski obowiązującym w ostatnim dniu roboczym sprawozdawczego roku obrotowego poprzedzającego rok obrotowy, którego dotyczy grupowa dokumentacja cen transferowych. Ważnym punktem nowelizacji jest możliwość posiadania dokumentacji grupowej cen transferowych bezpośrednio sporządzonej przez inny podmiot z grupy w języku angielskim. Natomiast Ustawodawca zastrzegł prawo do żądania przedłożenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia tego żądania, dokumentacji grupowej w języku polskim.
Wydłużony termin na sporządzenie dokumentacji cen transferowych
Nowe przepisy wydłużają okres na wykonanie obowiązków związanych z cenami transferowymi z trzech do dziewięciu miesięcy po zakończeniu roku obrotowego. Jednocześnie rozszerzeniu uległ zakres oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych o konieczność potwierdzenia stosowania cen rynkowych w transakcjach kontrolowanych. Ustawowo doprecyzowano ponadto kto jest zobowiązany w imieniu podatnika do podpisania przedmiotowego oświadczenia. Zgodnie z art. 11t ust. 1 podmioty powiązane objęte obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych zobowiązane są ponadto do przekazania Szefowi KAS w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego informację o cenach transferowych za rok podatkowy, którego dotyczą dokumentacje. Informacja ta zastąpi przekazywaną za 2017 i 2018 rok deklarację CIT-TP. Z kolei podatnicy zobligowani do posiadania dokumentacji grupowej cen transferowych tzw. master file, zobowiązani są do jej sporządzenia w terminie do końca dwunastego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego.
Konsekwencje karno-skarbowe za niewypełnienie obowiązków dotyczących cen transferowych
Zmiany w przepisach dotyczących stricte cen transferowych idą w parze ze zmianami w przepisach karnych skarbowych Kodeksu Karnego Skarbowego. Zgodnie z art. 23 KKS, wymierzając karę grzywny za przestępstwo skarbowe, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli KKS nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, natomiast najwyższa może wynieść aż 720.
Ustalając stawkę dzienną, sąd przede wszystkim opiera się na dochodach sprawcy, jego warunkach osobistych oraz rodzinnych, stosunkach majątkowych oraz możliwościach zarobkowych. Należy zaznaczyć, iż stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jednej trzydziestej czterystukrotności.
Podsumowując, w 2019 roku stawka dzienna znajduje się w przedziale od 75,00 PLN do 30.000,00 PLN, co oznacza, iż kara grzywny może wynieść od 750,00 PLN do nawet 21.600.000,00 PLN.
Jak przedstawiono powyżej, kolejna tura zmian w nowelizowanych przecież stosunkowo niedawno przepisach potwierdza, iż ceny transferowe pozostają w obszarze zainteresowania organów podatkowych. Obszar ten stanowi nieprzerwanie wyzwanie dla podatników, by potencjalne ryzyka z nim związane zneutralizować, a szanse dojrzeć i wykorzystać.
W przypadku pytań i wątpliwości dotyczących opisanych powyżej zmian, bądź zainteresowaniem analizą ich wpływu na Państwa działalność gospodarczą – zapraszamy do kontaktu.
